Home / ROZRYWKA / CIEKAWOSTKI / JAKIE GARNKI DO GOTOWANIA POWINNO SIĘ KUPOWAĆ W XXI WIEKU? Które są zdrowe i ekonomiczne?

JAKIE GARNKI DO GOTOWANIA POWINNO SIĘ KUPOWAĆ W XXI WIEKU? Które są zdrowe i ekonomiczne?

ania-z-garnkiem

Jak się okazuje nie wszystkie garnki są zdrowe, ba! Nie które są nawet bardzo szkodliwe i trzeba je czym prędzej wyrzucić!

Jakoś ostatnio zaczęłam zwracać uwagę nie tylko na to co jem, ale i na to w czym gotuję, popchnął mnie do tego rewelacyjny program Katarzyny Bosackiej pt. „Wiem co jem” po nim uznałam, że chcę zrobić sobie, choć pewnie nie tylko sobie, notatkę z tego co się z jej programu dowiedziałam w sprawie garnków.

Jaki garnek kupić, jakie kupować, aby jedzenie nie przesiąkło metalami i było zdrowe, ekonomiczne i wyglądało dodatkowo ładnie po ugotowaniu?

 

Informacyjnie:

Wpis już dokończony, dopisujcie jakie najlepsze według Was są garnki z Waszego doświadczenia dziewczyny, bo ja to lubię pichcić i nie muszę wcale tego robić tylko 15  minut, jak gotuje się dłużej i pachnie w całym domu np. taki rosół, czy zupa z klopsami, to tylko sama przyjemność.

Za obsuw Kochani przepraszam. Misiałam napisać wczoraj felieton o swoim blogu, bo być może niebawem ukaże się w Gazecie Olsztyńskiej, dlatego dopiero dziś ten wpis uzupełniłam. Cieszy mnie to, że jednak już to w całości mam, bo bardzo dużo jest o garnkach ciekawostek. Ppłowy z tego nie wiedziałam, choć pichcę i gotuję!

 

 

Okazuje się, że nawet połowa polek gotuje codziennie :-) ach coś niesamowitego! Prawda? Druga połowa kilka razy w tygodniu – cóż za wyczyn! 3/4 pichci z oszczędności a to pierwszy raz słyszę, poważnie?

No dobrze nie wnikam, być może jest to i jakaś oszczędność, choć szczerze ja przy trójce dzieci, kiedy to każdemu w zasadzie robię co innego, bo jedno dziecko woli rzeczy mączne, drugi tylko mięsne a trzecie absolutnie nie je ziemniaków i warzyw, nie nazwałabym to gotowaniem oszczędnym, oszczędniej by było przejść się na pizzę bo zjedli by wszyscy i było by nie drogo, bo są teraz różne promocje, ale warto dowiedzieć się coś nie coś o garnkach, w czym gotujemy, w czym nasze babcie gotowały i co nowego wymyślono na rynku, bo po tym programie to ja sama już wiele wiem i jak będę chciała kupić garnek dla siebie, dla córki może kiedyś, czy komuś jako prezent to wiem już na co zwrócić uwagę i ten artykuł publikuję, jako swoją dość istotną w tym temacie notatkę, ciekawe czy za 20 lat jak ktoś przeczyta ten mój wpis to nie będzie się z tych garnków śmiał? :-)

 

Więc jaki garnek wybrać na dzień 13 lipca 2015 r.? Aby po pierwsze był śliczny a po drugie ekonomiczny? Katarzyna Bosacka po przeprowadzeniu swoich badań w tym temacie mówi tak:

Co oferują sklepy AGD?

Garnki ze stali nierdzewnej, żeliwne i aluminiowe

Garnki z powłokami

Szybkowary i parowary

Garnki nietypowe

 

Rodzaje garnków i ich właściwości, cena i zalety i wady

1. Garnki ze stali nierdzewnej

garnki ze stali nierdzewnej

 

– to sprzęt na wiele lat, bardzo wytrzymałe, odporne na porysowania, można tez wkładać do piekarnika i nic się z nimi złego nie dzieje, dodatkowo stal nie wchodzi w reakcję z jedzeniem. Opis musi być na garnku, że to stal nierdzewna.

Są tez napisy na garnku takie jak np. 18/10 to oznacza że jest w nim 18 % chromu i 10 % niklu a jak wiemy bardzo sporo dzieci i dorosłych również może być uczulona na nikiel. Dotyczy to 20 % kobiet i 6 % mężczyzn to badania przeprowadzone w całej Europie, nie mylić z Unią Europejską.:-) 18/0 taki winien być napis, aby była pewność że jest bezpieczny dla alergików.

Czy stal nierdzewna ma jakąś wadę? Tak ma, bardzo wolno się nagrzewa. Czyli zdrowo ale nie ekologicznie, a potrawy mogą się w związku z tym na dnie przypalać.

Ale jest już i na to rozwiązanie garnek ze stali nierdzewnej z potrójnym dnem, jak poznać garnek z potrójnym dnem? Po stuknięciu w dno jest odgłos taki głuchy, zresztą garnek jest wtedy cięższy a dno widać że jest grube.

Ceny takich garnków ze stali nierdzewnej zaczynają się już od około 25 złotych.

2. Garnki aluminiowe

garnek aluminiowy

– lekkie, wytrzymałe, dobrze przewodzą ciepło, gotowało się w takich garnkach w czasach PRL-u. Wady: Badania wykazały że w czasie gotowania cząsteczki aluminium w czasie gotowania dostają się z naczynia do potraw, a potem do naszych brzuchów a nadmiar aluminium w ludzkim organizmie prowadzi do uszkodzeń układu pokarmowego, i choroby Alzheimera. Najwięcej aluminium przechodzi z garnków do potraw kwaśnych.

Dzienna bezpieczna dawka aluminium dla człowieka jaką on może przyjąć i z wody i z pokarmów to 20 miligramów. W 100 gramach np. sosu było by od 3 do 6 miligrama aluminium czyli 1/4 takiej dawki już znajduje się w połowie szklanki sosu. ( takie garnki niestety najlepiej wyrzucić!.)

 

W tej chwili w sklepach nie sprzedaje się garnków z takiego zwykłego aluminium, te które są dostępne w sklepach w tej chwili są w pełni bezpieczne dla naszego zdrowie, Jak to możliwe?

Po pierwsze są pokryte specjalna powłoką nieprzepuszczającą, zabezpieczają żywność przed cała konstrukcją metalową.

Po drugie są zrobione z aluminium anodowanego, który nie wchodzi w reakcję z kwasami.

Jest nie tylko bezpieczne ale bardziej trwałe i nie odkształca się przy wysokich temperaturach.

Pan ze sklepu z garnkami tak ładnie o tych garnkach opowiadał i ze takie zdrowe itp, bo ten metal anodowany a ja czytałam, że powstaje pod wpływem temperatury tego metalu powłoka tlenku glinu AI203 i teraz pytanie czy ten glinek jest na pewno bezpieczny? No o tym już on nie powiedział…pewnie za jakiś czas się okaże.

 

Czego nie można robić z garnkami z aluminium?

1. Nie można ich absolutnie zmywać w zmywarce i nie wkładamy do piekarnika.

2. Łatwo się wgniatają i zarysowują, więc najlepiej używać do nich nie metalowych tylko drewnianych łyżek.

Dobry garnek aluminiowy będzie miał atest, można to sprawdzić na pudełku, jeśli producent podaje tam kilkanaście lat to jest rzeczywiście właściwe aluminium.

 

3. Garnki żeliwne

garnki i patelnie żeliwne

są tak trwałe, że nie da się ich ani spalić ani zniszczyć, doskonale nadają się do potraw jednodaniowych, długo się nagrzewają ale potem długo trzymają ciepło, więc coś za coś, w zależności od tego na czym nam zależy, Z takiego garnka można jeść ale jedna wada, przenieść go z potrawą na stół jest dość ciężko, bo waży trochę… :-)

Garnek żeliwny przed pierwszym użyciem należy posmarować olejem i wstawić do piekarnika i podgrzać do 150 stopni Celsjusza. Podłoże żeliwne gdy wpadnie w reakcję pod wpływem temperatury z kwaśnym jedzeniem może mieć nieznacznie metaliczny smak, ale mała dawka żelaza jest dobra dla organizmu człowieka, np. jajecznica smażona na żeliwnej patelni zawiera 5 mg żelaza, na zwykłej patelni 1,5 mg a dzienne zapotrzebowanie żelaza kobiety w wieku od 19-50 lat to 18 mg, więc posiadanie takiej np. patelni żeliwnej i jedzenie posiłku jej raz dziennie jest bardzo wskazane, właśnie dla zdrowia.

 

4. Garnki z różnymi powłokami, teflonowymi, emaliowymi, tutanowymi.

 

Teraz sprawa powłok w garnkach, druga połowa kulinarnego sukcesu, najbardziej znana to emalia

garnki emaliowe

jest całkowicie naturalna mieszanina z sproszkowanych minerałów, antybakteryjna, nie wchodzi w reakcję z jedzeniem, tania, popularna, ale szybko się odpryskuje i wtedy taki garnek niestety nie nadaje się już do gotowania i trzeba wyrzucić.

 

 

Jakie są jeszcze inne powłoki w garnkach?

1. ) Powłoka nieprzywierająca w takim garnku można mięso wstępnie obsmażyć i to bez tłuszczu, taka patelnia jest wykonana z powłoki teflonowej.

Ale uwaga, teflon

garnek teflonowy

– to nazwa zastrzeżona i jest wykonywana tylko przez jedną firmę.

Należy uważać na różne inne firmy proponujące tańsze garnki z powłokami z teflonu, ponieważ przy produkcji ich mógł być wykorzystany kwas perfuoro-oktanowy, który jest rakotwórczy.
( Tak wypowiedział ten kwas pan wypowiadający się w filmiku ale ja nie znalazłam takiej nazwy w tłumaczeniach co to?, znalazłam tylko kwas oktanowy.)

Z ciekawostek, teflon przelatuje przez nasz układ pokarmowy i zostaje wydalany z organizmu, porysowane garnki i patelnie z powłokami teflonowymi należy wyrzucić, dlatego iż z tych miejsc będzie się przedostawało szkodliwe aluminium,  które znajdzie się przy gotowaniu w naszym jedzeniu.

 2.) Powłoka ceramiczna

garnki ceramiczne

-posiada właściwości teflonu, jedzenie do niej nie przywiera, nie wchodzi z nią w reakcję, i nie tak łatwo jak garnki z teflonem się zarysowuje.

Garnki z powłoką ceramiczną są niestety dosyć ciężkie i niestety dosyć drogie, bo kosztują od 40 złotych w wzwyż.

 

 3.) Powłoka tytanowa

garnki tytanowe

– najtrwalsza z wszystkich, nie do zdarcia, tytan nie wchodzi w reakcję z potrawami, nic do niego nie przywiera i jest lekki – czyli IDEALNA!!!!! Takie garnki najlepiej się zmywa, jedyna wada są bardzo drogie, kosztują około 400 złotych, ale to zakup na całe życie!

 

5. Szybkowary – czyli garnki dla zapracowanych.

Powstaje w nim nadciśnienie, które przyśpiesza proces gotowania nawet o 70 procent, przy połowie oszczędności energii. Kolejne plusy: Potrawy z szybkowaru zachowują więcej witamin i minerałów niż te gotowane tradycyjnie, więc taki obiad mamy w kilkanaście minut.  Ceny od 270 do 700 złotych.

szybkowary

 

6. Parowar – czyli cały obiad w jednym garnku.

W tym produkty gotują się na parze, a dzięki temu tracą najmniej witamin i minerałów, zachowują smak, bo nie ucieka on do wody, wszystkie potrawy przyrządzamy bez użycia tłuszczu idealny garnek dla dbających o linię, cena od 100 złotych.

parowary ceny parowary

 

Badanie, w którym garnku ziemniaki gotują się najszybciej?

W czterech rodzajach garnków najpierw doprowadzono wodę do wrzątku a później się wrzucało ziemniaki, muszę zapamiętać, bo ja włączam ziemniaki od razu w zimnej wodzie, ponoć w ten sposób wszystkie składniki odżywcze zostaną w ziemniakach.

Miejsce 1 –  Szybkowar, czas 15 minut.

Miejsce 2 – Garnek żeliwny, czas 18 minut.

Miejsce 3 – Garnek ze stali nierdzewnej, 19 minut.

Miejsce 4 – Parowar, 35 minut, długo ale one nie gotowały się w wodzie i wszystkie ważne składniki pozostały w ziemniakach. Takie ziemniaki będą najzdrowsze i najsmaczniejsze.

 

 

Ga-dżetowe garnki też są

czyli np.

1. Garnki Miedziane

garnki miedziane

-używane przez najlepszych szefów kuchni, jest dosyć ciężki, ale dobrze się nagrzewa, dobrze utrzymuje ciepło, tylko ma olbrzymia wadę, jest niesamowicie drogi! 700 złotych i więcej za sztukę.

2. Garnki szklane

garnki szklane

-dla estetów, bardzo ładnie wyglądają na kuchni, przepięknie prezentują się na stole, można włożyć je do piekarnika, szkło jest bezpieczne dla naszego zdrowia, w 100 % ekologiczne, nie reaguje z potrawami, ale jaka wada? Bardzo łatwo taki garnuszek stłuc. Koszt od 20 złotych do kilkuset za sztukę.

3. Garnki  granitowe

garnki granitowe

– bardzo wytrzymałe, nie zawierają alergizującego niklu, trudno je zarysować, potrawy w nich nie przywierają, dlatego można gotować w takim garnku bez tłuszczu, koszt od 200 złotych za sztukę.

 

4. Garnki ze specjalnym przeznaczenie.

a) do szparagów.

Garnek do szparagów

 

b) do spaghetti.

garnki do spagetti

 

c) do mleka ze specjalnym gwizdkiem żeby nie wykipiało.

garnek z gwizdkiem do mleka

 

d) garnek z wkładką do smażenia frytek.

garnek z wkładka do frytek

 

Oznaczenia na garnkach – wyjaśnienia przeznaczenia, co można i gdzie.

co oznaczają oznaczenia na garnkach

 Na co jeszcze trzeba zwrócić uwagę przy zakupie garnków?

Na uchwyty.

Żeliwne będą bardzo szybko się nagrzewać.

Uchwyty dokręcane nagrzewają się wolniej.

Drewniane, bakielitowe  i silikonowe nagrzewają się wolniej albo i wcale.

 

 

Ja to mam z tym okropny problem, bo ile już mi tych uchwytów np. plastikowych popękało, tragedia!

Jak widać wszystko jest ważne, teraz to tylko to wszystko zapamiętać i przy zakupie będzie dobrze. ;-)

Ja osobiście uwielbiam garnki emaliowe, bo są takie śliczne, może jestem staroświecka, ale taki kolorowy garnek jak się postawi na stole na deseczce to wygląda tak swojsko, jeszcze bez próbowania to jedzenia już smakuje! Ale czas i ekonomia no i zdrowie też są ważne tym bardziej w dzisiejszym świecie, kiedy to same warzywa już mało co smakują tak jak kiedyś, nawet surowe.

 

 

 

pozdrawiam

Mina Wetp

39 komentarzy

  1. Świetny artykuł, masa cennej wiedzy. Dziekuję za lekturę.

  2. Garnki teflonowe – zmieniają smak wody (z własnego doświadczenia) wcześniej używałem tylko patelni i bym nie zwrócił na taki szczegół uwagi. Ale gdy zacząłem używać całego zestawu po pewnym czasie czułem, że coś jest nie tak z smakiem.
    Więc zrobiłem test – zagotowałem wodę w czajniku, w garnku teflonowym oraz z nierdzewki. Po zagotowaniu przelałem do szklanek identycznie wyglądających oraz oznaczyłem od spodu. Gdy woda ostygła zrobiłem test smaku i zapachu. Tutaj nie trzeba wytrawnego nosa by rozróżnić, która woda ma przykry zapach. Najintensywniejszy był z garnka teflonowego oraz jak się zdziwiłem czajnika. Za to woda z nierdzewnego miała smak jak woda prosto z kranu. I teraz refleksja CO DOSTARCZYLIŚMY DO WODY gotując w Teflonie i Plastiku! Czajnik jak i garnki były już 2 lata używane przez wcześniejszego wynajmującego mieszkanie więc powinny się już „wywietrzyć” no ale widać dalej coś z nich przenika do pożywienia… garnki firmy fagor czajnik to braun, ale zapewne to nie ma znaczenia.

  3. Zestawy garnków z powłoką marmurową można znaleźć w sklepie https://europ24.pl/garnki/garnki-zestawy-garnkow/marmurowe
    Garnki są wspaniałe, nic nie przywiera na dodatek ich wygląd jest superr.
    Polecam.

  4. Ja mam garnki ze stali nierdzewnej w potrójnym dnem właśnie. Z tego, co czytam w artykule to chyba nue najgorzej wybrałam?

  5. dobre garnki mają te żeliwne w Duka, zamówiłam sobie, na pewno posłuża mi długie lata bo są bardzo masywne

  6. Dużo prawdy w tym artykule. Osobiście kupowałam na stronie e-garnuszek.pl uważam ze tam mają niedrogie i naprawdę trwałe garnki, więc warto tam zajrzeć i się przekonać

  7. Ja jeszcze póki co mam zbieraninę, trochę od babci, trochę od mamy, trochę tych co ja kupiłam, ale pora w końcu kupić jakiś porządny zestaw :)

  8. Ja kupiłam garnki https://www.bellodecor.com.pl/kuchnia/garnki-ceramiczne-1/garnki-silit-1, z dwóch względów. Po pierwsze są ceramiczne i nie mają niklu, od dawna mam uczulenie na nikiel i tylko delikatny kontakt z tym diabelstwem i zaraz mam wysypkę na całym ciele. Druga kwestia to gwarancja 30 lat i są produkowane w Niemczech a nie w Chinach. Garnki Silit pokryte są opatentowaną powłoką Silargan, nie przenika nic do potraw, można nawet kwaśne rzeczy przechowywać dłuższy czas również w lodówce. Ja jestem nimi zachwycona. Mam piękne czerwone w kształcie kwadratu. Ja polecam. Pozdrawia, Asia

  9. W kuchni używam sprzętu najlepszej jakości więc nic dziwnego że naczynia mam z firmy Philipiak. To gwarancja jakości i trwałości na wiele lat łącznie z profilaktyką prozdrowotną. Garnki te są świetne.

  10. Aż mi ślinka cieknie. Bardzo fajne, super blog.

  11. a ja mam sprawdzone jakosciowo garnki, które swoja tradycja siegaja kilkudziesieciu lat. gotowała w nich moja mama i ja też dla swojej rodziny. wszyscy jestesmy zdrowi a jedzenie smaczne i nigdy nie ma zapachu garnka. Zrobione sa z najwyższej jakosci stali nierdzewnej i nadaja sie do kazdego rodzaju kuchenek.

  12. Hello, i noticed that your page is very slow, it took around 7 seconds to load this article.
    Do you know that site speed is major ranking factor for
    google now? If you speed up your website you will rank higher and get more targeted traffic.
    Something may interest you, search for: pandatsor’s tools

  13. No własnie trzeba uważać n garnki w których sie gotuje bo mozna naprawde sobie zaszkodzić. Nie zapomnę jak zostawiłam kiedys zupe w swoim garnku takim prostym z bazaru i jak odgrzałam następnego dnia to zupa nadawala sie do wylania. Kupiiłam wiec porzadne Gerlacha i bezpiecznie w nich gotuje.

  14. Ja mam garnki Ambition. To dla mnie najlepsze garnki jakie miałam. Długo utrzymują ciepło, są oszczędne i przede wszystkim same produkty widać, że robione są z dbałością. Jedzenie się nie przypala, ciepło jest rozprowadzane równomiernie. Jak dla mnie to jeden z najlepszych moich zakupów, a nie kosztuja wcale miliona monet.

  15. Miałam okazję brac udział w jednym z pokazów Welmax, pokazywali także swoje garnki. Zrobiły na nas ogromne wrażenie szczególnie , że można w nich gotowac bez soli i tłuszczu, nadają się każdy rodzaj kuchenek włącznie z indukcją. A nawet wędzili na naszych oczach…no rewelacja http://www.welmax.pl

  16. Garnki ze stali nierdzewnej lub jeszcze lepiej z specjalnie wyselekcjonowanych stopów są najlepsze. Zarysowania nie zmieniają właściwości dań

  17. A sklepy stacjonarne to gdzie znajdę?

  18. Najlepszymi garnkami jakimi do tej pory gotowałam i użytkowałam są garnki philipiaka, nie rysują się jak narazie.

  19. Garnki się używa długo więc nie warto na nich oszczędzać, ja dostałam na wesele od teściów super garnki philipiaka, minęło już kilka lat i dalej ich używam.

  20. ile firm na rynku tyle rodzai garnków mamy. miałam ich wiele i róznie mi się sprawdzały miałam nawet te mega drogie co niby gotuje się bez wody i tłuszczu ale nie odniosły u mnie sukcesu oddałam mamie. I zakupiłam sobie nowe na http://www.AleDobre.pl z których jestem bardzo zadowolona i służą mi już kilka lat.

  21. Kurczę, nawet nie wiem dokładnie z czego są moje garnki, bo oczywiście kupując kierowałam się… wyglądem. Mają ładne pokrywki, rączki, ale czy są zdrowe- nie wiem…
    Dobrze, że jest z powrotem normalne komentowanie :)

  22. Nie wiedziałam, że garnki zwierają trujące składniki ;)

  23. ceramiczne mi się niestety nie sprawdził :( uwielbiam żeliwne, ale są dość drogie

  24. Ja latami gotowałam w byle jakich garnkach. Rożnicę właściwie we wszystkim (trwałość, oszczędność) odczułam po zakupie kompletu philipiaka. Po 3 latach gotowania codziennie stwierdzam z pełną odpowiedzialnością,że są warte swojej wysokiej ceny. Za nic nie wróciłabym do emaliowanych.

  25. Podobno w tych ze stali nierdzewnej nie zaleca się przechowywać potraw w lodówce, bo będą miały metaliczny posmak. Pozdrawiam Mino. :)

    • O widzisz Teresko, a o tym Bosacka nie mówiła a jakie to ważne… mam nadzieję że zadowolona jesteś że wywaliłam z bloga disqusa, specjalnie dla Ciebie Teresko, abyś mogla już spokojnie się wpisywać, wprawdzie walczyć będę teraz ze spamem, ale to już raczej wewnętrznie, najważniejsze, aby możliwość wpisywania się i komentowania bylo łatwe, a nie skomplikowane a tak chyba dla niektórych było przez disqus, miał zrobić dobrze, ale nie wyszło. :-) Jest więc po staremu :-) Dla mnie komentarze są bardzo ważne, bo dzięki nim, też się uczę, dowiaduję czegoś nowego, ciekawego. O np. Na Bernikuli ciągle wchodzę gdy chcę robić Brokóły z fetą i pestkami słonecznika, to takim mój notatnik ;-)No właśnie, a gdzie jest Bernikula? Kurcze muszę ją powiadomić o zmianach ;-) pozdrawiam serdecznie

  26. Ach to aluminium… Kiedyś na Woodstocku pan mnie przekonywał, że picie piwa w puszce podnosi poziom aluminium we krwi i lepiej jest kupować lane.

    • A To racja, Karolino, a jedzenie z puszek to samo, a zobacz i tak faceci kupują piwo w puszkach pasjami! Ech! Uświadamiać trzeba, zresztą mamy dbać o świat dla pokoleń prawda? I nie jest to takie obojętne, bo moje dzieci będą miały dzieci, ich też i tak dalej, i tak dalej, więc cząstka nas będzie żyła wiecznie!!!!! :-) pozdrawiam

  27. Ja byłam zszokowana, gdy dowiedziałam się, że nawet garnki mają w sobie jakieś składniki, które mogą truć podczas gotowania. Po prostu szok. Moje garnki kupiła mi mama w polskiej firmie i podobno są dobre. Oby…

    • No właśnie nawet te z przetartą powłoką nożem, czy widelcem zarysowane, już są szkodliwe, ale o tym będę pisać jutro w reszcie artykułu, dlatego tak chorujemy itp. Pozdrawiam

      • Pani Mino, A co myśli Pani o gatunkach marmurowych czy to dobry zakup na długie lata. Czy są lekkie, można je myć w zmywarce, A przede wszystkim czy są zdrowe??

        • hmmm biorąc pod uwagę że marmur jest naturalnym tworzywem nie sztucznym to wygląda na to że jest zdrowsze ale nie koniecznie, bo to co jest naturalne a podgrzane w wysokiej temperaturze nie musi być takie zdrowe… Nie wiem nie mam pojęcia, takowych badań nie przeprowadzałam, spytam znajomego chemika co o tym myśli jako fachowiec…Pozdrawiam

          • Nie ma czegoś takiego jak naturalne tworzywo! Proszę spytać znajomego chemika to wyjaśni co to jest marmur ;-]

Leave a Reply

Your email address will not be published.